توافق هسته ای
جمع بندی اخبار واصله از لوزان نشان دهنده آن است که توافق هسته ای میان ایران و 1+5 تا روز سه شنبه اعلام خواهد شد.
هم اکنون تمامی وزرای خارجه گروه 1+5 تا صبح دوشنبه وارد لوزان خواهند شد و مذاکرات درباره مسائل اساسی تا روز سه شنبه پایان خواهند یافت.
منابعی که «ایران هسته ای» با آنها گفت وگو کرده می گویند اگرچه صدردصد مسائل حل نشده ولی سناریوی عدم توافق منتفی است.
وزرای خارجه 1+5 به همراه تیم مذاکره کننده ایران برای امضای سند نهایی از لوزان به مقر سازمان ملل در ژنو خواهند رفت.
منابع دیپلماتیک به «ایران هسته ای» گفتند که حتما یک متن مکتوب وجود خواهد داشت اما درباره نحوه اعلام آن در روز پایانی تصمیم گیری خواهد شد.
این منابع می گویند آنچه در روز سه شنبه اعلام می شود چاچوب توافق نهایی یا به اصطلاح یکتوافق سیاسی درباره مسائل کلیدی خواهد بود و جزئیات در 6 پیوست تا اوایل تیر ماه نهایی خواهد شد.
برخی منابع می گویند تیم مذاکره کننده ایرانی از اینکه 1+5 در حین بحث درباره جزئیات از تعهدات خود تخطی کند نگران است.
این تیم همچنین نگران است که آیا وزرای خارجه 1+5 به یک تصمیم واحد خواهند رسید یا نه؟
هنوز روشن نیست که متن توافق شده با خطوط قرمزی که تیم مذاکره کننده ایرانی متعهد به رعایت آنها بوده چه نسبتی خواهد داشت ولی برخی کارشناسان پیش بینی می کنند برخی عبارت این توافق به شدت مبهم و تفسیر پذیر خواهد بود.
آخرین اطلاعات حکایت از آن دارد که درباره ظرفیت غنی سازی عدد 6000 سو نهایی شده است. بخشی از این غنی سازی در فردو انجام خواهد شد. همچنین ظاهرا 1+5 پذیرفته است که بخش تحقیق و توسعه نطنز به فردو منتقل شود.
هنوز روشن نیست که نرخ رشد ظرفیت غنی سازی ایران در طول گام نهایی چگونه خواهد بود.
همچنین درباره کاهش اساسی ذخیره اورانیوم 5 درصد ایران که هم اکنون حدود 8500 کیلوگرم است تفاهم شده است.
منابع مطلع به «ایران هسته ای» گفتند سناریوی ارسال مواد 5 درصد به روسیه منتفی است و مواد در ایران اکسید یا رقیق خواهد شد.
درباره اراک درباره یک فرآیند بلند مدت بازطراحی توافق شده است.
زمان بندی این موضوع هنوز روشن نیست ولی کارشناسان نگران هستند که ایران زمان بندی چنان بلند باشد که ایران برای سال ها از حق داشتن یک راکتور آب سنگین محروم شود.
هزینه این بازطراحی از سوی 1+5 پرداخت خواهد شد.
موضوع تحقیق و توسعه نیز همچنان محل مناقشه است.
کارشناسان در تهران به «ایران هسته ای» گفتند پذیرش هرگونه محدودیت در موضوع تحقیق و توسعه توافق را از نظر مقام های عالی در تهران بی ارزش خواهد کرد.
ظاهرا 1+5 خواهان آن است که تحقیق و توسعه ایران به ماشین های خاصی محدود شود.
بنابر اطلاعات موجود، توافق صورت گرفته در زمینه بازرسی ها نهایتا به این شکل درآمده است که ایران یک مجموعه بازرسی های ویژه و فراپروتکلی را که در یک قطعنامه فصل هفتمی شورای امنیت مصوب خواهد شد، بپذیرد.
آخرین بحث ها درباره بازرسی ها در این باره بوده که غربی ها خواهان آن بوده اند که این رژیم ویژه بازرسی حتی پس از اتمام مدت توافق نهایی هم برقرار بماند.
«ایران هسته ای» نتوانست در این باره که تیم ایرانی این موضوع را پذیرفته با نه اطلاع موثقی کسب کند.
مهم ترین بحث ها در مذاکرات هسته ای درباره نحوه تعلیق و لغو تحریم ها انجام شده است.
منابع مطلع به «ایران هسته ای» گفتند 1+5 تعلیق تحریم های اقتصادی بلافاصله پس از توافق نهایی را پذیرفته ولی درباره تحریم های هسته ای و تسلیحاتی که مصوب شورای امنیت سازمان ملل است هنوز بحث ها ادامه دارد.
یک دیپلمات به «ایران هسته ای» گفت: «آنچه نهایتا منتشر خواهد شد یک جدول است. جدولی دارای زمان بندی که هر اقدام خاص در زمینه تعلیق تحریم ها را به یک اقدام خاص هسته ای از سوی ایران مرتبط می کند. به این ترتیب فرآیند ضرورتا تدریجی خواهد بود».
برخی اطلاعات در اختیار «ایران هسته ای» نشان می دهد در سال های اولیه اجرای توافق هیچ تحریمی لغو نخواهد شد و لغو تحریم ها به 3 شرط اجرای بلند مدت پروتکل، و حل دو مسئله موشک و PMD مشروط شده است.
جزئیات این موضوع هنوز نهایی نیست.
یک منبع به «ایران هسته ای» گفت: «تحریم های اقتصادی برای بازه های زمانی مشخص مثلا 6 ماهه تعلیق می شود. 1+5 به دو شرط این تعلیق را تمدید خواهد کرد. شرط اول این است که ایران به تعهداتش پای بند باشد و شرط دوم این است که آژانس تایید کند ایران در حال همکاری درباره PMD است».
این منبع شرط دوم را بسیار خطرناک ارزیابی کرد.
با وجود خبرسازی های متنوع، منابع مطلع می گویند توافق نهایی زودتر از سه شنبه اعلام نخواهد شد.
یک منبع گفت: «امکان تغییر درباره جزئیات وجود دارد چرا که راه حل هر موضوع می تواند راه حل ها درباره سایر موضوعات را تغییر بدهد».
